10 zasad Montessori i jak ich przestrzegamy w ItsyBitsy?
W przedszkolu Montessori ItsyBitsy wdrażamy pełen program Montessori przewidziany dla etapu przedszkolnego, czyli dla dzieci w wieku 3-6/7 lat. Maria Montessori stworzyła pierwszy holistyczny i oparty na naukowej obserwacji sposobu uczenia się przez dzieci system pedagogiczny. Podlegał on intensywnemu testowaniu oraz udoskonalaniu przez ostatnich niemal 120 lat i przeszedł zwycięsko tę próbę czasu. Przeczytaj i sprawdź 10 zasad Montessori, oraz to, czy filary naszej działalności są zgodne z przekonaniami i wartościami Waszej rodziny.
Zasada nr 1: Szacunek dla dziecka
Szacunek dla małego człowieka i jego poważne traktowanie leży u podstaw montessoriańskiego podejścia do budowania relacji z dziećmi. Szacunek ten okazujemy w naszym przedszkolu od pierwszych chwil, czyli od arcyważnego procesu adaptacji. Dla dziecka przejście spod skrzydeł rodziców czy nawet oswojonego już środowiska żłobkowego do całkiem nowego miejsca i pod opiekę zupełnie obych ludzi, to poważna życiowa zmiana. U nas dzieje się ona bez pośpiechu, przymusu i niepotrzebnych nerwów. Pierwsze dni lub tygodnie rodzic, babcia czy opiekunka spędzają z dzieckiem w placówce. Moment przejścia do kolejnego etapu, czyli wyjścia opiekuna na krótko z przedszkola, zależy od gotowości obu stron – dziecka i opiekuna. Zawsze dostosowujemy strategie i tempo adaptacji do potrzeb i wrażliwości małego człowieka. I wychodzi nam to naprawdę dobrze! W życiu przedszkolnym szacunek do dzieci przejawia się zapewnieniem im wolności wyboru aktywności, brakiem kar i nagród, poważnym traktowaniem ich emocji i widzeniem ich jak gospodarzy, nie gości przedszkola.
Zasada nr 2: Brak kar i nagród, wspieranie motywacji wewnętrznej
Maria Montessori była sama zaskoczona swoim odkryciem. Umiejętność uważnej obserwacji dzieci doprowadziła ją do wniosku, że wszelka zewnętrzna ingerencja w postaci kar, nagród, nagan czy pochwał ze strony dorosłych, niszczy wrodzoną motywację dzieci do rozwoju, uczenia się i samodoskonalenia. W późniejszym etapie nauki przejawia się to niechęcią do angażowania się w aktwności „nie na ocenę”. Dr Montessori pisała:
„Jak inni wierzyłam, że aby wpoić w dziecku ducha pracy i pokoju, niezbędne jest zachęcenie go przez pewnego rodzaju zewnętrzne nagrody, które schlebiałyby jego podłym uczuciom, takim jak obżarstwo, próżność czy egoizm. Byłam głęboko zadziwiona, kiedy odkryłam, że dziecko, któremu pozwolono na uczenie się, odrzuca te niższe odruchy. Namawiałam wtedy nauczycieli, by wycofali używanie tych pospolitych nagród i kar, które przestały już dawno nadawać się dla naszych dzieci, a następnie zawęzili swoje działanie do delikatnego kierowania tych dzieci do odpowiedniej dla nich pracy.”
Spostrzeżenia Marii Montessori są obecnie poparte przytłaczającą masą wyników badań psychologicznych. Dzieci kochaja się uczyć, poznawać nowe rzeczy, rozwijać swoje zainteresowania, są do tego wprost stworzone. W systemie Montessori wewnętrzna motywacja rozkwita. A my, w przedszkolu Montessori ItsyBitsy patrzymy na to z wielką przyjemnością i satysfakcją. Daj swojemu dziecku szansę na to, by mogło rozkwitać akademicko, emocjonalnie i społecznie w otoczeniu ludzi, którzy rozumieją jego potrzeby.
Zasada nr 3: Nieprzerwany cykl pracy własnej
Problemy z koncentracją, planowaniem pracy i jej kończeniem? Wieczna prokrastynacja i skakanie od zadania do zadania? Rozproszenie i frustracja? Brzmi jak plaga naszych czasów… Wspierana zresztą przez konwencjonalny system edukacji, w którym dzieci pod dyktando dorosłego muszą przerzucać uwagę z jednej aktywności na drugą, nawet gdy nie dokończyły poprzedniej pracy. Dzieci w systemie Montessori od początku uczone są innego podejścia, pełnego uważności, skupienia i mądrego oraz samodzielnego planowania. Poranny cykl pracy własnej, kiedy nikt dzieciom nie przeszkadza w wyborze aktywności i oddaniu się jej na dowolnie długo, sprzyja nauce skupienia, pogłębianiu wiedzy oraz poszerzaniu umiejętności. Dzieci w przedszkolu Montessori ItsyBitsy mają zapewniony odpowiedni, nieprzerwany cykl pracy własnej, ogromną różnorodność pomocy i materiałów do wykorzystania oraz pomocnych dorosłych, którzy wesprą je w razie zagubienia lub pokierują do coraz bardziej ambitnych zadań.
Zasada nr 4: Indywidualne podejście
W pedagogice Montessori indywidualne podejście jest domyślne, nie jest żadną pedagogiczną nowinką. Każdy pracuje w swoim tempie, szanowane są indywidualne potrzeby i zainteresowania każdego dziecka. W grupie dzieci mieszanych wiekowo trudno się porównywać, trudno o wyścig i rywalizację. Każdy jest inny, każdy unikalny i każdy znajdzie miejsce dla siebie. Dzieci w grupie montessoriańskiej pracują indywidualnie lub w małych, swobodnie tworzonych grupach. W naszym przedszkolu wspieramy współpracę i dajemy możliwość wszechstronnego rozwoju wszystkim dzieciom.
Zasada nr 5: Otoczenie dostosowane do dziecka
Tak zwane przygotowane otoczenie to jeden z fundamentów systemu Montessori. W przedszkolu Montessori wszyskie materiały są w zasięgu rąk nawet najmłodszych członków grupy. Dziecko nie jest uzależnione od nieustającej pomocy dorosłych. I nie ma nudy. Półki są pełne regularnie zmienianych materiałów rozwojowych z róznych dziedzin (życie codzienne, sensoryka, języki, matematyka, wychowanie kosmiczne/kultura). Dziś trudno w to uwierzyć, ale w placówkach dla dzieci nie zawsze tak było!
Dostosowanie wielkości mebli to wzrostu dzieci to zasługa właśnie młodej lekarki Marii Montessori, która podjęła się pracy najpierw z zaniedbanymi dziećmi z oddziału psychiatrycznego, a potem ze zdrowymi, lecz biednymi dziećmi z rzymskich ulic. Przed jej reformami dzieci w szkołach i przedszkolach korzystały ze zwyczajnych mebli, co oznaczało, że nóżki zwisały im z krzeseł, a materiały do pracy były często za wysoko, by ich dosięgnąć. W przedszkolu Montessori ItsyBitsy dzieci są gospodarzami w swoich salach. Dbają o nie, podlewają rośliny, opiekują się zwierzętami, dbają o ład na półkach. To daje im poczucie sprawczości i wiarę we własne siły oraz wyposaża w kluczowe umiejętności życiowe.
Zasada nr 6: Wolność wyboru
Wolność to pojęcie, które w metodzie Montessori odmieniane jest przez wszystkie przypadki. Warto przy tym pamiętać, że wolność w przedszkolu Montessori to nie anarchia i samowolka. Przeciwnie, sporo u nas rozsądnej, dostosowanej do potrzeb dzieci struktury i regularności. Wolność dzieci rozumiemy jako ich fundamentalne prawo do poszanowania godności i niezależności, ale także jako ich zobowiązanie do traktowania z szacunkiem wolności innych dzieci i dorosłych. Szacunek dla dziecięcych granic to najlepsza nauka współżycia społecznego. W przedszkolu Montessori ItsyBitsy dzieci same wybierają aktywność, jaką chcą się danego dnia zająć. Ich wolność jest ograniczona tylko przez kilka czynników, np. dostępność danej pomocy (inne dziecko mogło ją wybrać wcześniej i konieczne jest poczekanie na swoją kolej) czy gotowość do pracy na danym poziomie (zaawansowane pomoce wymagają przejścia przez kilka wcześniejszych etapów pod okiem nauczyciela). Naturalne, nie narzucone sztucznie ograniczenia to sama w sobie doskonała nauka pokojowego życia w społeczeństwie.
Zasada nr 7: Samodzielność
Wszelka zbędna pomoc jest przeszkodą w rozwoju – tę parafrazę twierdzenia Marii Montessori usłyszycie u nas nie raz. Dzieci kochają robić rzeczy same! Ja sam! Ja sama! Przedszkolaki nie chcą być wyręczane, chcą móc próbować i popełniać błędy, mylić się i próbować znów. Dorośli są w pobliżu i służą pomocą w razie potrzeby, ale nie wyręczają dzieci. Będziecie zaskoczeni, jak szybko Wasze dzieci nauczy się w naszym przedszkolu ubierać, robić kanapki czy zmywać stół po jedzeniu. To nie są błahe umiejętności, a dla dzieci to milowe kroki w rozwoju!
Zasada nr 8: Obserwacja
Nauczyciel Montessori to nie sędzia od wydawania ocen i wyroków, nie wykładowca stojący na katedrze i nie lekceważona często ‚przedszkolanka’. To przede wszytkim rozumny, dobrze przygotowany do pracy obserwator, który „czyta” dziecko i rozumie jego potrzeby. W naszym przedszkolu wszyscy przechodzą kursy i szkolenia z zakresu pedagogiki Montessori i dobrze rozumieją swoją rolę. Mądry obserwator zauważa fazę wrażliwą dziecka (np. na naukę pisania) i podsuwa stosowne aktywności w odpowiednim momencie. Rola nauczyciela Montessori jest trudna i wymagająca, ale daje też ogrom satysfakcji. Dla rodziców ważne jest też to, że nauczyciel Montessori będzie się z nimi dzielił specjalnie przygotowanymi obserwacjami w regularnych odstępach czasu. Pomoże też wychwycić oraz wesprzeć mocne strony dziecka oraz zająć się ewentualnymi trudnościami.
Zasada nr 9: Samodyscyplina
Maria Montessori była przeciwna dyscyplinowaniu dzieci przy pomocy kar i nagród. Dziś często kary ukrywa się pod terminem „konsekwencje”. Nurty typu „pozytywna dyscyplina” to właśnie takie maskowanie podejścia czysto behawioralnego do wychowania dzieci. Prawdziwe konsekwencje to naturalne skutki zdarzeń, nie działania podejmowane przez dorosłych w przypadku zaistnienia danego zdarzenia. I tak na przykład konsekwencją wylania wody na podłogę jest mokra podłoga i brak wody w kubku, nie zabranie kubka przez rodzica (nawet, gdy „ostrzegał”, że tak zrobi, nadal jest to po prostu kara, nie konsekwencja).
W przedszkolu Montessori ItsyBitsy z pełnym przekonaniem wdrażamy w życie kluczowy element pedagogiki montessoriańskiej. Stawiamy na samodyscyplinę oraz modelowanie zachowań przez dorosłych. Nie znajdziecie u nas tablic „motywacyjnych”, naklejek czy pieczątek z buziami oznaczajacymi naganę lub pochwałę. Nie ma również z pozoru niewinnych szantaży i obietnic „coś za coś”. Brak u nas etykietowania dzieci jako „grzecznych” czy „niegrzecznych”. Czy w związku z tym dzieci „robią, co chcą”, nie uczą się niczego, niszczą otoczenie i nie szanują siebie nawzajem ani dorosłych? Jest wręcz przeciwnie.
Zasada nr 10: Edukacja kosmiczna
Edukacja kosmiczna to jeden z działów, na jakie dzieli się program Montessori w przedszkolu. Kryje się pod nim wiedza o świecie naturalnym i kulturze. Znajdziemy tu treści zarówno z dziedziny biologii, jak i geografii, fizyki, astronomii czy sztuki. Program Montessori wychodzi daleko poza ramy podstawy programowej dla przedszkoli i pozwala dzieciom na swobodną eksplorację różnych dziedzin nauki. Ogromnie ważną rolę w naszym programie odgrywa wychowanie dla pokoju, czyli nauka budowania relacji opartych na szacunku i empatii oraz ekologia. Miłość do przyrody i poszanowanie dla innych gatunków oraz zasobów naturalnych Maria Montessori uważała za kluczowe wartości, które warto dzieciom przekazać. Bowiem:
„Dziecko, które naprawdę pokochało swoje otoczenie i wszystkie żyjące stworzenia, które odkryło radość i entuzjazm w pracy, daje nam powód, by mieć nadzieję… Nadzieję na pokój w przyszłości.”
Ta nadzieja znów, jak w czasach Marii, jest nam koniecznie potrzebna.
10 zasad Montessori – podsumowanie
Przedszkole Montessori ItsyBitsy opiera swoją działalność na zasadach pedagogiki Montessori, które wspierają holistyczny rozwój dziecka. Wśród kluczowych zasad znajduje się szacunek dla dziecka, rezygnacja z mateod behawioralnych na rzecz wspierania motywacji wewnętrznej, nieprzerwany cykl pracy własnej oraz indywidualne podejście do każdego ucznia. Przedszkole zapewnia dostosowane do dzieci otoczenie, wolność wyboru, samodzielność oraz wsparcie w rozwijaniu samodyscypliny. Nauczyciele pełnią rolę obserwatorów. Wspierają dzieci w ich naturalnym rozwoju. Pprogram edukacyjny obejmuje także edukację kosmiczną, czyli szerokie wprowadzenie do nauk przyrodniczych i humanistycznych. Nasze podejście pomaga dzieciom rozwijać się akademicko, emocjonalnie i społecznie.
Zapraszamy do kontaktu!
Zadzwoń lub napisz do nas, umów się na spotkanie z dyrekcją i sprawdź, czy jesteśmy odpowiednim miejscem dla Waszego dziecka.
