Adaptacja w przedszkolu w stylu Montessori

Twój trzylatek wykazuje coraz więcej zainteresowania światem zewnętrznym, widzisz początki chęci do zabawy z innymi dziećmi, nie tylko obok nich? Dotąd Wy – rodzice – byliście dla niego całym światem, a teraz coraz częściej zauważasz, że szuka kontaktu, próbuje naśladować innych, a świat rówieśników i starszych dzieci staje się dla niego intrygujacy? Chciałby się pobawić z innymi, ale na razie jedyny sposób, jaki mu przychodzi do głowy, to wyrwać innemu dziecku łopatkę w piaskownicy? Być może to dobry moment na rozpoczęcie przygody z przedszkolem. Jak wygląda adaptacja w przedszkolu w stylu Montessori?

Adaptacja w przedszkolu od podstaw

Początki przedszkola, zwłaszcza jeśli dziecko przebywało dotąd głównie w domu, jedynie w gronie najbliższych, to nie tylko ekscytacja i nadzieja (powrót do aktywności zawodowej, spokojne zakupy, ciepła kawa, poczucie, że dajemy dziecku nowe okazje do rozwoju….), ale i wiele obaw. Zazwyczaj dotyczą one początków, czyli adaptacji przedszkolnej. Czy uda się przekonać dziecko, że przedszkole to bezpieczne miejsce, mama zawsze wraca, a nauczycielom można zaufać i zawsze prosić ich o pomoc? Czy moje dziecko będzie dobrze zaopiekowane, jego emocje widziane, a ja dostanę autentyczną, niepolukrowaną informację o tym, jak sobie radzi w przedszkolu? Strach przed przemocą w trakcie adaptacji jest w naszym kraju dobrze uzasadniony i nie wynika z „przewrażliwienia” rodziców. W naszej praktyce spotkaliśmy wiele osób z własną niezaleczoną traumą z czasów przedszkola i jeszcze więcej tych, które przyszły do nas leczyć rany po nieudanych „adaptacjach” swojego dziecka w żłobku lub przedszkolu.

Adaptacja w przedszkolu to kluczowy moment w życiu dziecka i jego rodziny. W przedszkolu Montessori ItsyBitsy, zawsze pozostając w zgodzie z filozofią Montessori, dokładamy wszelkich starań, aby ten czas był dla dziecka jak najmniej stresujący i jak najbardziej sprzyjał rozwojowi. Głównym celem adaptacji jest stopniowe budowanie zaufania do osób, które na kilka godzin dziennie przejmują opiekę nad dzieckiem. Jest to proces, który dotyczy nie tylko dziecka, ale przede wszyskim jego dorosłych opiekunów. To Was, rodziców, chcemy na początku jak najlepiej poznać, zrozumieć Wasze potrzeby i obawy, dostosować strategie do Waszej indywidualnej sytuacji. Kiedy Wy nam zaufacie, zapewne zrobi to z czasem i Wasze dziecko, a nasza praca z nim ma szansę wydać piękne owoce. Przede wszytkim, w tym pierwszym etapie współpracy, chcemy zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa, umożliwić aktywację jego naturalnej potrzeby eksploracji i poznawania nowego środowiska, które jest pełne nowych bodźców i wymaga stopniowego, łągodnego oswojenia.

Kluczowe elementy adaptacji przedszkolnej w Montessori

Przygotowane środowisko, samodzielność dziecka oraz rola nauczyciela jako zaangażowanego obserwatora i przewodnika to filary metody Montessori, które w przedszkolu Montessori ItsyBitsy są kluczowe w procesie adaptacji. Nasze przedszkole jest zaprojektowane tak, aby inspirować dzieci do samodzielnego odkrywania i uczenia się przez działanie. Każdy element środowiska jest dostosowany do potrzeb i możliwości dzieci, co pozwala im czuć się komfortowo i bezpiecznie. Nauczyciele pełnią rolę przewodników, którzy obserwują i wspierają dzieci, jednocześnie zachęcając je do samodzielności i własnych odkryć.

Kluczowe elementy adaptacji według nas to:

• przygotowane otoczenie, które zachęca dziecko do eksploracji;
• ścisła współpraca z rodzicami, elastyczne reagowanie i dostosowywanie strategii do konkretnego dziecka;
• obecność rodzica, babci, dziadka czy opiekunki w placówce w okresie adaptacji! Jesteście u nas mile widziani, nie zostaniecie wyproszeni;
• stopniowe wydłużanie pobytu dziecka. Zaczynamy od krótkich wizyt zapoznawczych w obecności opiekuna, wolimy na początku niedosyt niż przesyt u dziecka;
• szczerość i uczciwość wobec dziecka. Jasna komunikacja: gdzie jest mama, czy może teraz na chwilę wyjść, kiedy wróci? Nie oszukujemy, nie wypłakujemy, nie kłamiemy. Dziecko zawsze może wyjść i przytulić się do taty czy babci, którzy czekają w pobliżu;
• brak gwałtownych posunięć w rodzaju wyrywania dziecka z rąk rodzica czy uciekania dziecku;
• akceptowanie wszystkich emocji dziecka, także tych trudnych, empatyczne wsparcie, gdy płacze;
• sprawdzanie, czy dziecko jest gotowe przyjąć wsparcie od nauczycieli, kiedy tego potrzebuje, czy potrafi przy nich płakać lub smucić się i pozwala się pocieszyć komuś innemu niż rodzic;
• gotowość rodzica do wcześniejszego odbioru dziecka w okresie adaptacji, gdy staje się zbyt trudno, dziecko jest przebodźcowane;
• i wiele, wiele więcej….

Adaptacja nowego dziecka to delikatna, wymagająca materia i ogromne wyzwanie także dla nauczycieli. Nie idziemy na skróty i nie mylimy dziecka zamrożonego ze strachu ze spokojnym, „grzecznym”, bezproblemowym. Lata doświadczeń mówią nam jednak, że przy pełnej zaufania współpracy przedszkola z domem, przejdziemy przez ten proces z czułością, spokojem i satysfakcją z sukcesu.

Strategie adaptacji przedszkolnej w podejściu Montessori

W przedszkolu Montessori ItsyBitsy stosujemy szereg sprawdzonych strategii, które pomagają dziecku stopniowo aklimatyzować się w nowym otoczeniu. Zawsze jednak na pierwszym miejscu stawiamy potrzeby konkretnego dziecka i konkretnej rodziny.

Najważniejsze są:

• czas! Maksyma „Daj mi czas” zawsze nam towarzyszy. Nie pośpiech, nie szybkie pożegnanie, żeby „nie przedłużać”. Trawa nie rośnie szybciej, gdy się za nią ciągnie, a pewne procesy wymają czasu, namysłu i staranności;
• obecność rodzica lub opiekuna, dowolnej bliskiej osoby na początku adaptacji jest niezbędna. Rodzic wspiera dziecko i nauczycieli, nie przeszkadza;
• bycie nudnym. Rodzic w czasie adaptacji nie ma za zadanie zabawiać dziecka i zastępować kadry przedszkola. Rodzic czyta książkę, pije kawę i przytula zawsze, gdy dziecko tego chce, ale nie angażuje się w aktywności przedszkolne, daje przestrzeń i szansę nauczycielom;
• rozmowa i kontakt z kadrą przedszkola: mówcie o swoich obawach, sugerujcie swoje strategie, dawajcie nam informację zwrotną, także krytyczną. Komunkacja to klucz do sukcesu. I mówcie nam też, co robimy dobrze! To naprawdę działa cuda i dodaje nauczycielom skrzydeł.

Rola rodziców w adaptacji przedszkolnej metodą Montessori

Rola rodziców jest kluczowa w procesie adaptacji. Najpierw do nowej sytuacji adaptują sie rodzice, potem dopiero dziecko. A my na każdym etapie naszej wspólnej podróży zachęcamy rodziców do aktywnego uczestnictwa w życiu przedszkolnym: najpierw poprzez wsparcie procesu adaptacji, potem na przykład spotkania z dziećmi w kręgu i czytanie im książek czy uczestnictwo w obchodach urodzin. Dom odgrywa też zasadniczą rolę w uczeniu dziecka rozumienia i nazywania emocji, a także daje niezbędne wsparcie w trudnych momentach i chwilach kryzysu. Zawszze prosimy rodziców o pozostawanie w kontakcie z nauczycielami i przekazywanie informacji, które mogą pomóc w lepszym zrozumieniu potrzeb dziecka. Wspólnie tworzymy środowisko, które sprzyja bezpiecznej i płynnej adaptacji. Mówcie o swoich oczekiwaniach, wyrażajcie potrzeby – to ułatwia nam pracę.

Słuchajcie też tego, co mamy Wam do powiedzenia: patrzymy na Wasze dziecko z nowej perspektywy, warto z tego skorzystać. Jak wiadomo, do wychowania dziecka potrzeba całej wioski, a my pragniemy być częścią Waszej sieci społecznego wsparcia. My zaś zobowiązujemy się nie narzekać, nie marudzić, nie oceniać i nie pouczać. Wiemy, że nigdy nie widzimy pełnego obrazu Waszego życia i wyzwań, z jakimi się mierzycie.

Adaptacja w przedszkolu – najczęstsze pytania rodziców

Rodzice mają wiele pytań dotyczących procesu adaptacji, na które staramy się wspólnie szukać odpowiedzi, wspierając ich w roli opiekunów. Dyskutujemy o tym, jak długo może trwać adaptacja, jakie są naturalne reakcje dzieci na nowe środowisko oraz jak najlepiej wspierać przedszkolaka w nowych doświadczeniach. Zawsze jesteśmy otwarci na pytania i wątpliwości. Widzimy każde konkretne dziecko i zawsze działamy dla jego dobra. Rodziców zazwyczaj nurtuje:

• Ile to potrwa? Kiedy już „normalnie” pójdzie do przedszkola?
  To bardzo indywidualna sprawa, zależna głównie od wrażliwości dziecka i jego dotychczasowych doświadczeń i przeżyć. Z naszego doświadczenia wynika, że adaptacja zajmuje zazwyczaj od 3 dni (niektórzy są naprawdę szybcy!) do 2-3 tygodni. I nie warto tego procesu na siłę przyspieszać, wierzcie nam! To tylko chwila w perspektywie dzieciństwie Waszego dziecka, dajcie sobie i jemu czas.
• Czy adaptacja może się nie powieść? Jak często się nie udaje?
  Tak, może. Zdarza się to bardzo rzadko, ale się zdarza. Dziecko może być niegotowe, zbyt wrażliwe, zbyt jeszcze niedojrzałe. Może potrzebować więcej czasu z rodzicem na wyłączność. Warto wybrać placówkę, która Wam o tym uczciwie powie. Nie warto robić niczego nie siłę, zazwyczaj przynosi to skutek odwrotny od zamierzonego. Zdarzało nam się wracać do adaptacji po kilku miesiącach przerwy uzgodnionych z rodziną i działało to jak magia.
• Co czytać dziecku, żeby wesprzeć adaptację przedszkolną?
  Książeczek o pójściu do przedszkola jest na rynku bardzo wiele. Większość niestety promuje behawioralne podejście do tego procesu, chwali bohatera-nowego przedszkolaka za „bycie dzielnym”, nieokazywanie tęsknoty i niesprawianie kłopotów. W praktyce jest to równoznaczne z promowaniem postawy negowania własnych uczuć przez dziecko. Są to też dla wielu dzieci oczekiwania nierealistyczne, naruszające ich poczucie własnej wartości. My polecamy pozycję wydawnictwa Mamania „Ignacy idzie do przedszkola”, której bohaterem jest chłopiec wrażliwy, ostrożny i przechodzący łagodną adaptację w środowisku Montessori. Możecie tę książeczkę kupić lub wypożyczyć w naszym przedszkolu.

Adaptacja w przedszkolu – klucz do sukcesu w Montessori

W przedszkolu Montessori ItsyBitsy wierzymy, że odpowiednio przeprowadzona adaptacja stanowi fundament nie tylko sukcesu na pierwszym etapie edukacji, ale szerzej: podstawę zdrowia psychicznego dziecka. Nie mamy zgody na żadne techniki przemocowe. Jeśli szukasz miejsca, gdzie Twoje obawy zostaną wysłuchane, a potrzeby dziecka postawione na pierwszym miejscu, skontaktuj się z nami i umów na spotkanie zapoznawcze. Opracowując nasz program i strategie adaptacyjne, opieraliśmy się nie tylko na założeniach pedagogiki Montessori, filozofii rodzicielstwa bliskości czy języku NVC, ale także na sprawdzonych metodach stosowanych w placówkach szwajcarskich, od których mieliśmy okazję się uczyć. Szwajcaria była pierwszym poza Włochami krajem, który na szeroką skalę wdrożył w przedszkolach filozofię Marii Montessori i do tej pory jej zalecenia są w dużej mierze realizowane w placówkach głównego nurtu.